Gacha Nedir?
YAZAR:
MüşteriMetre
TARİH:
Gacha sistemleri, çoğu mobil oyun ve bazı konsol oyunlarında bulunan bir oyun mekanizmasıdır. Japonya’dan köken alan bu sistem, “gashapon” adı verilen kapsül oyuncak makinelerinden esinlenilmiştir. Bu makinelerde, oyuncular bir jeton veya para karşılığı rastgele bir oyuncak alırlar. Alete atılan paradan sonra anahtar çevirilince çıkan sesin benzerliğinden dolayı “gasha“ ile bu topun düşme sesinden dolayı “pon“ kelimelerinin birleşiminden gelmektedir.
Gacha uzak doğu halklarının belki en takıntılı olduğu şeylerden biridir. Her şey ile ilgili bir gacha bulabilirsiniz. Bu bir konser bileti, ünlü bir fastfood firmasının menüsü, en sevdiğiniz oyunun bir figürü herhangi bir şey olabilir. Japonya Hamakita’da dünyanın en büyük gacha merkezi bulunmaktadır, market alışverişlerinizi bile burada gacha sistemi üzerinden yapabilirsiniz. Hatta Japon halkında “ Gacha size hiçbir zaman kaybettirmez, kaybetseniz bile bir şey kazandırmıştır. “ şeklinde bir inanış vardır.
Bu fikrin dijitalleşmesi, mobil oyun endüstrisinin çok hızlı gelişmesiyle mümkün olmuştur. Bugün neredeyse tüm oyun sektöründe yaygın bir şekilde kullanılıyor. Özellikle Asya merkezli oyun geliştiricileri, bu modeli başarıyla uygulamış ve milyonlarca dolar gelir elde etmiştir. Amerikalı bazı firmalar bu büyük gelir kapısını görünce kendilerine uygun bir şekilde sistemlerine monte etmeye başlamışlardır. Dünya’da tartışılan bir konu olan bu sistem son yıllarda oyun dünyasının önemli bir parçası haline gelmiştir ve firmaların en büyük gelir kapılarından birisi olmuştur.
Gacha Sisteminin Mekanikleri
Gacha sistemleri, oyuncuları motive eden birçok unsura sahiptir. İşte yaygın olarak kullanılan gacha türleri:
1. Standart Gacha
Bu türde, oyuncular belirli bir oyun para birimi kullanarak rastgele ödüller kazanır. Genellikle çok sayıda tekrar yapılabilir ve içerikler nadirlik seviyelerine göre sınıflandırılır.
2. Event Gacha
Belirli bir süreyle sınırlı olan etkinliklerde kullanılır. Bu etkinliklerde nadir veya özel ödüller kazanılabilir. Bu, oyuncuları sınırlı zaman diliminde daha fazla harcama yapmaya teşvik eder. Özellikle yılbaşı veya sevgililer günü gibi insanların para harcamayı sevdiği zamanlarda daha fazla ortaya çıkar.
3. Step-Up Gacha
Oyuncular belirli adımlarda ilerler ve her adımda çeşitli ödüller kazanır. İleri adımlarda ödülün değeri artar, ancak maliyet de yükselebilir. Size günlük verdiği görevleri başarırsanız ilerlemeniz kolaylaşır, ama bu sizi her gün girmenizi amaçlar. Bir tür sopa ve havuç algısıdır.
4. Pity Sistemi
Bu mekanizma, oyuncuları şanssızlıktan korur. Belirli bir sayıda çekim yapıldıktan sonra garantili bir nadir ödül sunulur. Bu sayılar verilen ödülün nadirliğine göre değişiklik gösterebilir.
Eleştiriler ve Tartışmalar
Gacha sistemleri her ne kadar popüler olsa da birçok eleştiriyi de beraberinde getirir:
1. Bağımlılık Riski
Gacha sistemleri, oyuncuların para harcama alışkanlıklarını olumsuz etkileyebilir. Rastgelelik ve nadir ödüllerin cazibesi, oyuncuları kontrolsüz bir şekilde harcama yapmaya itebilir.
2. Kumar Benzerliği
Bazı eleştirmenler, gacha sistemlerinin kumarla benzerlik taşıdığını iddia eder. Oyuncuların rastgele bir ödül için para harcaması, kumar oynama davranışına benzeyebilir.
3. Adaletsizlik Algısı
Bazı oyuncular, ödül dağıtımının manipüle edildiği hissine kapılabilir. Bu da oyun geliştiricilerine duyulan güveni sarsabilir.
Gacha Sistemlerinin Kötü Yanları
1. Finansal Yük
Birçok oyuncu, Gacha sistemleri nedeniyle maddi zorluklarla karşılaşabilir. Bazı oyuncular, nadir ödüller elde etmek için düşünmeden para harcayabilir ve bu durum borçlanmaya kadar gidebilir.
2. Psikolojik Baskı
Gacha sistemleri, “psikolojik bir baskı altına alabilir. “Bir sonraki denemede kazanabilirim” düşüncesi, oyuncuları tekrar tekrar harcama yapmaya zorlayabilir. Bu durum, büyük bir hayal kırıklığına ve stres seviyelerinin artmasına neden olabilir. Ayrıca bu sisteme insanda dopamin salgımını tetiklediğinden yine bir tür kumar olarak değerlendirilebilir.
3. Eşitsizlik Yaratan Mekanizma
Gacha sistemleri, “öde ve kazan” (pay-to-win) kavramını destekleyebilir. Maddi durumu daha iyi olan oyuncular, daha fazla çekim yaparak avantaj sağlayabilir. Bu, oyundaki rekabeti ve dengeyi bozabilir.
4. Çocukların Hedef Alınması
Çocuk oyuncular, gacha sistemlerinin etkisine daha açık olabilir. Bu mekanizmalar, çocukların kontrolsüz bir şekilde harcama yapmasına yol açabilir. Birçok aile, bu nedenle maddi sıkıntılar yaşamıştır.
5. Tekrar Eden Oynanış
Gacha sistemleri, bazen oyunun ana odak noktası haline gelir. Oyuncular, hikaye veya oynanış mekaniği yerine sadece gacha çekimlerine odaklanabilir. Bu da oyunun özünden uzaklaşmasına neden olabilir.
6. Toplumsal Etkiler
Gacha sistemlerinin uzun vadede toplumsal etkileri de olabilir. Bazı oyuncular, bu sistemler nedeniyle maddi ve manevi sorunlar yaşayabilir. Aile içinde gerilimler, iş performansında düşüş veya sosyal izolasyon gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Etik Tartışmalar
Gacha sistemlerinin etik boyutu, özellikle çocuk oyuncuları hedefleyen oyunlarda önemlidir. Birçok ülke, bu sistemlerin kötüye kullanılmasını önlemek için yasal düzenlemeler yapmıştır. Dünya’da farklı ülkelerde, gacha sistemlerine yönelik sıkı düzenlemeler getirildi. Özellikle 2018 yılından sonra Belçika ve Hollanda’nın öncülüğünde Avrupa Birliği ülkeleri bu konuda kanunlar getirdi ve çocukları korumaya yönelik firmalardan geliştirmeler talep ettiler. Firmalar, bu düzenlemelere uymak zorunda kalsa da bazı oyunlar bu düzenlemeleri aşmak için yeni yollar aramaktadır.
